Doğuştan Gözkapağı Düşüklüğü Neden Olur, Ne Zaman Müdahale Edilmelidir?

Doğuştan kapak düşüklüğü (konjenital ptozis), gözkapağımızı kaldıran kasın (levator) ana rahmindeyken tam gelişmemesi nedeniyle ortaya çıkar. Genellikle tek taraflı olan bu durumda levator kastaki bozuklukla orantılı miktarda kapak düşüklüğü izlenmektedir. Kapağın gözbebeğini tamamen örttüğü durumda görme tam gelişemeyeceği için (göz tembelliği) erken cerrahi müdahale gerekli olmaktadır. Üstelik pek çok bebekte asimetrik yüksek astigmat da bu duruma eşlik etmekte ve kapağın yeterince düşük olmadığı durumlarda dahi göz tembelliğine yol açabilmektedir. Bu nedenle kapak düşüklüğü aile tarafından farkedildiği anda göz/oküloplastik cerrahi muayenesi şarttır. Bebeğiniz sürekli boynunu geriye atarak ve kaşlarını kaldırarak görmeye çalışıyorsa, bu durum görme aksını açma çabasını göstermekte ve göz tembelliği riskinin yüksek olduğu ipucunu vermektedir.

Cerrahi müdahale zamanlaması ve yöntemi pek çok etkene bağlıdır. Yaş, düşüklüğün miktarı, levator kas fonksiyonu, kapak-çene senkron hareketliliğinin (Marcus Gunn jaw-winking) varlığı değerlendirmede önemlidir. Kapakla birlikte göz hareketlerinin ve gözbebeğinin muayenesi de altta yatan neden hakkında çok önemli ipuçları verecektir.

Konjenital ptozun tedavisi cerrahidir. Muayene sonuçlarına göre levator kasını sıkılaştırmak, kısaltmak, kapağın arka yüzeyinden doku kısaltmak ya da askı cerrahisi gibi alternatifler mevcuttur. Buradaki en önemli belirleyici levator kas fonksiyonu olduğu için acil ameliyat gerektiren durumlar haricinde bu fonksiyonun daha iyi değerlendirlebildiği bir yaşa kadar beklemek daha uygun olmaktadır. Sağlıklı değerlendirme ve ideal sonuç açısından en uygun yaş 2-4 arasıdır.

Ameliyatta amaç, karşıya bakış pozisyonunda iki göz arasında mümkün olan maksimum simetriyi sağlamaktır. Kasın sert, odunsu yapısı nedeniyle aşağı bakış ve tam kapanma aşamalarında kapak daha yüksek kalabilmektedir, ancak bebeklerde kapağın geçici olarak tam kapanmamasına bağlı göz problemi ortaya çıkması nadirdir.

Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Kas kısaltma/sıkılaştırma işlemlerinde muayene bulgularına bağlı olarak daha önceden tespit edilmiş miktarda doku kısaltılır ve cilt dikişleri yaklaşık 1 hafta sonra alınır. Kas fonksiyonunun hiç olmadığı/çok zayıf olduğu durumlarda genellikle askı cerrahisi tercih edilir. Askı ameliyatlarında materyal olarak elastik silikon çubuk ya da 4 yaşını geçmiş çocuklarda bacaktan alınabilen bir zar kullanılır. Her iki askı materyalinin de kendine has avantaj ve dezavantajları vardır ve doktorunuz size bunları anlattıktan sonra uygun materyalle cerrahisini yapacaktır. Ameliyat sonrası dönemde ağrı sızı olmaz, değişken derecelerde şişlik olabilir ve günler içerisinde yatışır. Asimetri söz konusu olursa kısa bir dikiş ayarlaması gerekebilmektedir.